Ciekawostki

Najbardziej znani irlandzcy pisarze i przykłady ich dzieł

Heronim Woźniak

Literatura jednego z krajów należących do Wielkiej Brytanii usłana jest wieloma uwarunkowaniami historycznymi. Dzieła znanych irlandzkich pisarzy poruszają wielu odbiorców do dziś, a ich mnogość powoduje, że niektórzy z nich nazywani są wyznacznikami obecnego wyglądu tej dziedziny.

Początek irlandzkiej poezji datuje się na VI wiek n.e., kiedy to wszystkie dzieła tworzone były  w rodzimym języku, zaś proces przekazywania jej kolejnym pokoleniom należał do bardów, czyli celtyckich poetów i pieśniarzy. Z biegiem czasu, od momentu średniowiecza, proces ten zaczął mocno się zmieniać, aż doprowadził do tego, że niemal wszystkie dzieła były pisane właśnie w języku celtyckim.

Moment, w którym poezja tworzona przez znanych irlandzkich pisarzy wrócił do formy  w języku narodowym nastąpił dopiero pod koniec XIX wieku. Z uwagi na to, okres ten nazwano Irlandzkim Odrodzeniem Literackim. Był on swoistym buntem przeciwko angielskiej okupacji, a także wyrazem chęci powrotu tamtejszych twórców do korzeni i ponownego używania języka irlandzkiego. Dzięki temu zaczęto się go używać i uczyć na zdecydowanie większą niż do tej pory skalę, co pozwoliło na odkrycie wielu rozpowszechnionych przez bardów dzieł. Wśród najbardziej znanych irlandzkich pisarzy tego okresu wymienić można Williama Butlera Yeats’a, a także Jamesa Joyce’a.

Na skróty ukryj
1 Początki prozy
2 Dramatopisarze uznani jako pierwowzory
3 Najbardziej znany irlandzcy pisarze i ich dzieła

Początki prozy

Śledząc listę najbardziej znanych irlandzkich pisarzy, można dojść do uzasadnionego wniosku, że osiągnęli mistrzowski poziom w pisaniu opowiadań, ale z drugiej strony, słabo na tle innych krajów i nacji wyglądał prestiż powieści. Stało się tak głównie z uwagi na niezwykle silną tradycję werbalnego przekazywania wszystkich uczuć, doznań, myśli i przewidywań, tracąc przy tym kulturową umiejętność przelewania prozy na papier.

Najbardziej znanymi irlandzkimi pisarzami, którzy mieli na swoim koncie powieści, ale ich nazwiska zostały dostrzeżone głównie dzięki opowiadaniom, byli:

  • George Moore (A Mummer’s Wife London z 1888 roku, The Untilled Field London z 1903 roku czy The Pastoral Loves of Daphnis and Chloe London z 1924 roku)

  • Seán O’Faoláin (Midsummer Night Madness and Other Stories z 1932 roku, A Life of Daniel O’Connell z 1938 roku czy The Heat of the Sun, Stories and Tales z 1966 roku)

  • Frank O’Connor (Bones of Contention z 1936 roku, The Stories of Frank O’Connor z 1952 roku czy A Frank O’Connor Reader z 1994 roku)

  • Liam O’Flaherty (Thy Neighbour’s Wife z 1923 roku, The Wilderness z 1927 roku czy Insurrection z 1950 roku)

  • Elizabeth Bowen (The Hotel z 1926 roku, The Death of the Heart z 1938 roku czy The Demon Lover and Other Stories z 1945 roku)

Wraz z biegiem czasu, a także spory rozwój irlandzkiej literatury, spory rozgłos zyskał Colm Tóibín, pisarz i eseista. Jego książki przekładane są na wiele języków, co w przypadku każdego twórcy jest wyrazem niezwykłego uznania i jakości tekstów. Był laureatem kilku nagród:

  1. Irlandzka Aer Lingus Literature Prize: nagroda w 1991 roku

  2. Encore: w 1992 roku

  3. American Academy of Arts and Letters E. M. Forster: nagroda w 1995 roku

  4. Booker Prize: finalista w 1999 roku

Dramatopisarze uznani jako pierwowzory

Początek istnienia dramatu w irlandzkiej sztuce datuje się na XVII wiek i okres Restauracji Stuartów, czyli momentu powrotu Karola II na tron Anglii i Szwecji w 1660 roku, po okresie republiki
i dyktatury wojskowej. Do najbardziej znanych irlandzkich pisarzy tamtego okresu należał William Congreve, dramatopisarz i poeta, który wypuścił w świat takie dzieła, jak The Old Bachelor (1693), The Double Dealer (1694) czy The Mourning Bride (1697).

Z uwagi na polityczne i geograficzne wydarzenia, część dramatopisarzy musiała działać
na terenie Anglii. Był nim chociażby Oliver Goldsmith, autor powieści ,,Pleban z Wakefieldu” (1766) czy eposu pastoralnego The Deserted Village (1770). W jego twórczości zasłużone miejsce miały również sztuki teatralne, które przyniosły mu międzynarodową sławę. W 1773 roku po raz pierwszy wystawiono jego koronne dzieło w tej dziedzinie – ,,She Stoops to Conquer”.

Równie wysokim poziomem i zasłużonym statusem jednego z najbardziej znanych irlandzkich pisarzy cieszył się Richard Brinsley Sheridan, który oprócz roli poety i pisarza angażował się również
w politykę. Jego twórczość głównie opierała się na sztukach teatralnych, a jego rąk wyszły takie dzieła, jak The Rivals, St Patrick’s Day czy The Duenna.

Powrót do korzeni

W 1904 roku w stolicy Irlandii, Dublinie powstał Abbey Theatre, który był swego rodzaju upoważnieniem dla tamtejszych pisarzy na powrót do tworzenia. Wielu znanych irlandzkich pisarzy, tacy jak John Millington Synge, Brendan Behan czy Samuel Beckett zyskali możliwość wystawiania sztuk na wzór swoich powieści, co przynosiło im spore sukcesy.

Najbardziej znany irlandzcy pisarze i ich dzieła

  1. William Congreve (1670-1729): The Old Bachelor (1693), The Double Dealer (1694), Love for Love (1695), The Mourning Bride (1697), The Way of the World (1700)

  2. Jonathan Swift (1667–1745): The Battle of the Books (1704), A Tale of a Tub (1704), Bickerstaff-Partridge Papers (1707), The Journal to Stella (1710–1713), The Intelligencer (razem
    z Thomasem Sheridanem) (1710), On the Conduct of the Allies (1713), An Argument against Abolishing Christianity (1711), A Proposal for Correcting, Improving and Ascertaining the English Tongue (1712), Podróże Guliwera (Gulliver’s Travels) (1726), Skromna propozycja
    (A Modest Proposal) (1729), The Lady’s Dressing Room (1732), Cadenus and Vanessa (poemat) (1726), The Grand Question Debated (1729), Verses on His Own Death (1731), A Complete Collection of Genteel and Ingenious Conversation (1731), Directions to Servants (1731),
    On Poetry, a Rhapsody (1733), Three Sermons and Three Prayers (1744)

  3. Oscar Wilde (1854-1900): Szczęśliwy książę i inne opowieści (The Happy Prince and Other Tales, 1888), Portret Doriana Graya (The Picture of Dorian Gray, 1890), Dom w granatowym gaju
    (A House of Pomegranates, 1891), Zbrodnia lorda Artura Savile’a i inne opowiadania (Lord Arthur Savile’s Crime and Other Stories , 1891), Wachlarz Lady Windermere (Lady Windermere’s Fan, 1892), Kobieta bez znaczenia (A Woman of No Importance, 1893), Mąż idealny (An Ideal Husband, 1895), Bądźmy poważni na serio (The Importance of Being Earnest, 1895), De Profundis (1905), Ballada o więzieniu w Reading (The Ballad of Reading Gaol, 1898), Charmides and Other Poems, 1913

  4. George Bernard Shaw (1856–1950): Kwintesencja ibsenizmu (1891), Szczygli zaułek (1892), Profesja pani Warren (1893), Żołnierz i bohater (1894), Uczeń diabła (1987), Nawrócenie kapitana Brassbounda (1899), Człowiek i nadczłowiek (1903), Major Barbara (1905), Mezalians (1910), Pigmalion (1912), Dom serc złamanych (1916), Święta Joanna (1924), Wielki Kram (1929)

  5. James Joyce (1882–1941): Stefan bohater (1904-1906), Muzyka kameralna (1907), Dublińczycy (1914), Tułacze (1918), Portret artysty z czasów młodości (1916), Ulisses (1922), Pomes Penyeach (1927), Finneganów tren (1939), Giacomo Joyce (wydane pośmiertnie w 1968), Hotel Finna (wydane pośmiertnie w 2013)

  6. Elizabeth Bowen (1899-1973): The Hotel (1926), The Last September (1929), Friends and Relations (1931), Na północ (To the North, 1932), The House in Paris (1935), The Death of the Heart (1938), The Heat of the day (1949), A World of Love (1955), Eva Trout (1968)

  7. Samuel Beckett (1906–1989): Sen o kobietach pięknych i takich sobie (1932), Murphy (1938), Watt (1953), Molloy (1951), Malone umiera (1951), Nienazywalne (1953), Akt bez słów I (1956), Akt bez słów II (1956), Końcówka (1957), Ostatnia taśma (1958), Nie ja (1973), Fragment dramatyczny I (1974), Wtedy gdy (1976), Kroki (1976)

Oceń wpis!
[Ocen: 0 Średnia: 0]